Tymczasowe aresztowanie nie jest tożsame z odbywaniem kary pozbawienia wolności. Jak sama nazwa wskazuje ma charakter przejściowy, mimo tego może być jednak bardziej dolegliwe dla podejrzanego czy też oskarżonego niż właściwa „odsiadka”, a to choćby ze względu na ograniczenia jakie dotykają przebywającego w areszcie w zakresie porozumiewania się z innymi osobami.
Kontakt tymczasowo aresztowanego z obrońcą
Co do zasady tymczasowo aresztowany może porozumiewać się podczas nieobecności innych osób oraz korespondencyjnie ze swym obrońcą. W postępowaniu przygotowawczym (czyli na etapie śledztwa) prokurator, udzielając zezwolenia na takie porozumiewanie, może zastrzec w szczególnie uzasadnionych wypadkach, jeżeli wymaga tego tzw. „dobro postępowania” (jest to bardzo enigmatyczne i pojemne pojęcie), że będzie przy tym obecny sam lub osoba przez niego upoważniona (np. funkcjonariusz Policji). Ograniczenie takie może jednak trwać maksymalnie przez 14 dni od dnia dnia tymczasowego aresztowania (termin ten należy liczyć od dnia faktycznego zatrzymania a nie wydania postanowienia przez sąd o zastosowaniu tymczasowego aresztowania). Po tym okresie kontakt z obrońcą powinien być już pozbawiony ograniczeń. Tymczasowo aresztowany może również uzyskać zgodę prokuratora na kontakty telefonicznie ze swoim obrońcą.
Kontakt tymczasowo aresztowanego z bliskimi
Na wczesnym etapie stosowania tymczasowego aresztowania problemy z porozumiewaniem się z aresztowanym mogą mieć jego najbliżsi. Prokurator może bowiem nie zgodzić się na widzenia i rozmowy telefoniczne z osobami bliskimi jeśli uzna, że w danej sprawie istnieją obawy, że takie kontakty mogą zostać przez podejrzanego wykorzystane do utrudniania postępowania karnego. W praktyce zdarza się to dosyć często. Powszechne są więc sytuacje, w których jedyną osobą, którą ma bezpośredni kontakt z aresztowanym przez kilka pierwszych tygodni (a nie rzadko i przez kilka miesięcy) jest jego obrońca. Oczywiście im poważniejsze przestępstwo i im większa obawa matactwa tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia trudności w kontaktach pomiędzy osobą aresztowaną a jego bliskimi. W miarę upływu czasu niedogodności te powinny jednak ustępować.
Czy do tymczasowo aresztowanego można zadzwonić?
W zakresie kontaktów telefonicznych należy mieć świadomość co do kilku istotnych kwestii. Zgoda na taki sposób porozumiewania dotyczy możliwości wykonywania połączeń telefonicznych przez aresztowanego. Nie działa to w drugą stronę! My zadzwonić do niego nie możemy (bez względu na to, czy chodzi o członka rodziny czy obrońcę). Co prawda możemy kontaktować się z administracją aresztu, ale nigdy nie zostaniemy połączeni bezpośrednio z aresztowanym. Aresztowany po uzyskaniu zgody może dzwonić na konkretny, wskazany wcześniej we wniosku o zgodę na kontakty telefoniczne numer i może to być zarówno numer stacjonarny jak numer komórkowy. Gdy aresztowany będzie do nas dzwonić na wyświetlaczu telefonu może nie pojawić się żaden numer tylko informacja o numerze zastrzeżonym. Jeśli już jakiś numer będzie się wyświetlał to może zaczynać się od kierunkowego, który nie będzie odpowiadał miejscu przebywania aresztowanego.
A teraz przydatna wskazówka. Gdy spodziewamy się telefonu od osoby przebywającej w areszcie, należy odbierać wszelkie połączenia z numerów zastrzeżonych i stacjonarnych (np. nawet takich, które kojarzą nam się z telemarketingiem) – to może dzwonić nasz bliski z aresztu. Jeśli nie odbierzemy, nie ma gwarancji, że próba kontaktu zostanie w danym dniu powtórzona. Do aparatu telefonicznego w areszcie śledczym często ciągnie się kolejka więc osadzeni nie mogą za długo go okupować.
UWAGA! W każdym przypadku chęci uzyskania zgody na widzenie lub kontakty telefoniczne z tymczasowo aresztowanym konieczny jest pisemny wniosek skierowany do prokuratora na etapie śledztwa, albo sądu jeśli w sprawie został już wniesiony akt oskarżenia.
List do tymczasowo aresztowanego – cenzura korespondencji
Należy pamiętać, że osoby bliskie mogą kontaktować się z aresztowanym tradycyjną drogą listową i to od samego początku tymczasowego aresztowania. Należy się wówczas jednak liczyć z cenzurą, czyli tym, że prokurator lub inna wyznaczona przez niego do tego zadania osoba będzie te listy czytać przed przekazaniem ich do adresata w celu wykrycia nieodpowiednich treści. Jeśli treści takie (wskazujące na próbę utrudniania postępowania) zostaną w konkretnym liście odnalezione wówczas korespondencja zostanie zatrzymana. Konsekwencją tego mogą być oczywiście dalsze utrudnienia w komunikowaniu się z aresztowanym. Obieg listów m.in. z uwagi na wspomnianą cenzurę jest znacznie dłuższy niż w przypadku zwykłej korespondencji i w skrajnych przypadkach może trwać nawet do kilku tygodni. Nierzadko korespondencja listowa jest niestety jedyną możliwą drogą nawiązania kontaktu z aresztowanym przez bliskich do czasu aż prokurator uzna, że obostrzenia w tym zakresie nie są konieczne.
Brak zgody na widzenie i kontakty telefoniczne z tymczasowo aresztowanym – odwołanie
Teoretycznie na decyzję prokuratora o odmowie udzielenia zgody na widzenie czy tez braku zgody na kontakty telefoniczne przysługuje zażalenie, które są jednak na etapie śledztwa rozpoznawane nie przez sąd a przez prokuratora nadrzędnego (czyli z jednostki wyższego szczebla). Jak nietrudno się domyśleć szanse na zmianę niekorzystnego dla aresztowanego i osoby bliskiej orzeczenia są więc w praktyce na tym etapie postępowania niezbyt duże, co nie oznacza, że należy się poddać i całkowicie zaniechać ich zaskarżania.
Warto ustanowić obrońcę dla osoby tymczasowo aresztowanej
Jeśli osoba dla Ciebie bliska została tymczasowo aresztowana a prokurator odmawia Ci widzeń i kontaktów telefonicznych, rozsądnym wyjściem będzie ustanowienie obrońcy, co możesz uczynić samodzielnie (podejrzany przebywający w areszcie to następnie potwierdza). Obrońca nie tylko będzie w stanie spotkać się i porozmawiać z aresztowanym (omówić strategię obrony), ale też podejmie ewentualne działania w celu uzyskania zgody prokuratora na kontakty z bliskimi i uchylenia tymczasowego aresztowania.
Jeśli potrzebujesz pomocy obrońcy dla bliskiej osoby, która została zatrzymana przez Policję lub w stosunku, do której sąd zastosował środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania skontaktuj się ze mną telefonicznie (+48509243925) lub drogą mailową (adwokat.stelmach@gmail.com). Na co dzień pomagam aresztowanym na terenie województwa zachodniopomorskiego (Szczecin, Stargard, Goleniów, Nowogard, Choszczno, Koszalin) i lubuskiego (Gorzów Wielkopolski).
adwokat Mariusz Stelmach
Kacelnaria Adwokacka Szczecin
Adwokat Mariusz Stelmach 