Obraźliwe słowa kierowane w stosunku do drugiej osoby na ulicy, w sklepie, w pracy, czy w internecie. Są to sytuacje, z którymi może spotykać się na co dzień każdy z nas. Nie każda ofiara przemocy słownej, zdaje sobie jednak sprawę, że może w takich przypadkach dochodzić swoich praw w sądzie.
Na czym polega zniewaga?
Zniewaga to inaczej upokorzenie kogoś lub obrażenie. Może polegać na wypowiedzeniu lub zapisaniu słów, mieć formę karykatury czy też bardzo popularnych ostatnio – memów. Znieważenie może być dokonane przez naruszenie nietykalności cielesnej innej osoby (spoliczkowanie lub rzucenie czymś w twarz) – wówczas będzie to też naruszenie nietykalności cielesnej. Zniewaga może być również wyrażona gestem. Takim uważanym powszechnie za obraźliwy jest gest „środkowego palca”. Do zniewagi może dojść w obecności osoby znieważanej jak i pod jej nieobecność (wówczas jednak zniewaga musi mieć charakter publiczny).
Odpowiedzialność karna i cywilna za znieważenie
Jeżeli ktoś dopuści się względem drugiej osoby zniewagi może odpowiadać dwutorowo – na drodze karnej lub cywilnej.
Zniewaga to przestępstwo określone w art. 216 Kodeksu karnego zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności a nawet pozbawienia wolności do roku. Sprawa karna w przedmiocie znieważenia wymaga sporządzenia prywatnego aktu oskarżenia lub zgłoszenia skargi Policji. Aktu oskarżenia nie sporządzi w tym przypadku prokurator. Oskarżycielem w sądzie będzie sam pokrzywdzony, którego może reprezentować adwokat lub radca prawny.
Na gruncie prawa cywilnego upokorzenie czy też obrażenie innej osoby stanowi naruszenie dóbr osobistych. Zgodnie z art. 24 Kodeksu cywilnego ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
Wybór właściwego postępowania zależeć będzie od okoliczności sprawy, choćby od tego, czy sprawca jest znany osobie pokrzywdzonej.
Znieważenie przez nieznanego sprawcę
Ofiary przemocy słownej często rezygnują z dochodzenia swoich praw w sytuacjach gdy osoba, która dopuściła się znieważenia jest dla niej obca. Nieznajomość sprawcy może stanowić pewne utrudnienie, ale nie musi to być przeszkoda nie do pokonania. Jeśli sprawca nie jest nam znany z imienia i nazwiska czy miejsca zamieszkania, ale dysponujemy jakimikolwiek informacjami, które mogą pomóc go zidentyfikować wówczas warto zgłosić sprawę policji (poprzez ustną lub pisemną skargę). Policja ma wówczas na wniosek osoby pokrzywdzonej obowiązek ustalić dane personalne sprawy. W jednej z prowadzonych przeze mnie spraw pokrzywdzona zdążyła zapisać numer rejestracyjny samochodu, którym poruszał się sprawca zniewagi. Policja na podstawie tych danych bez problemu ustaliła właściciela pojazdu a następnie kierowcę, który był prowodyrem całego zajścia. W identyfikacji sprawcy mogą też pomóc zdjęcia lub nagrania z telefonu komórkowego (osoby pokrzywdzonej lub świadka) czy nagrania z monitoringu.
Z brakiem znajomości sprawcy znieważenia można spotkać się w internecie. Nie wdając się w szczegóły techniczne faktem jest, że w sieci nie jesteśmy anonimowi, a dostępne metody pozwalają na ustalenie tożsamości autorów obraźliwych komentarzy, nagrań czy tak bardzo popularnych w ostatnim czasie memów.
Jakie dowody są potrzebne aby ukarać sprawcę znieważenia?
Aby skierować sprawę na drogę sądową niezależnie od tego czy będzie to droga cywilna czy karna niezbędne będą dowody. Jeśli wybierzemy drogę karną pomóc w ich zgromadzeniu powinna nam Policja (przede wszystkim w zakresie ustalenia sprawcy, czy uzyskania zapisu monitoringu). Dowodami w sprawie dotyczącej znieważenia będą najczęściej zeznania osoby pokrzywdzonej, zeznania świadków, nagrania z telefonu czy monitoringu, a w przypadku znieważenia w internecie wydrukowane zrzuty ekranu, czy potwierdzone notarialnie wydruki strony internetowej.
Zadośćuczynienie za znieważenie – w jakiej wysokości?
Zarówno na gruncie prawa cywilnego jak i karnego osoba poszkodowana (pokrzywdzona) może domagać się od sprawcy, który dopuścił się znieważenia stosowanej rekompensaty pieniężnej za doznaną krzywdę – zadośćuczynienia. Jego wysokość zależna będzie od stopnia przewinienia sprawcy (ciężaru zniewagi), czy okoliczności w jakich doszło do znieważenia (na znacznie większe zadośćuczynienie można będzie liczyć jeśli obraźliwe słowa zostały wypowiedziane publicznie czy też w mediach). Przepisy nie przewidują w tym przypadku żadnych widełek.
Poszkodowany oprócz zadośćuczynienia może domagać się np. usunięcia obraźliwego wpisu z internetu, czy przeprosin. Obowiązek zamieszczenia przeprosin w mediach (choćby w internecie) może mocno uderzyć po kieszeni sprawcę znieważenia.
W sprawie o znieważenie warto skorzystać z pomocy adwokata, który pomoże w zgromadzeniu niezbędnych dowodów, oszacuje kwotę zadośćuczynienia jakiej można będzie domagać się od sprawcy czy podejmie próbę polubownego zakończenia sprawy.
—
Jeśli zostałeś znieważony i potrzebujesz pomocy w dochodzeniu swoich praw w postępowaniu karnym lub cywilnym skontaktuj się ze mną telefonicznie (+48509243925) lub mailowo (adwokat.stelmach@gmail.com)
znieważenie w internecie – znieważenie na Facebooku – odszkodowanie za znieważenie – zadośćuczynienie za znieważenie – znieważenie w Szczecinie – prawnik Szczecin znieważenie – adwokat znieważenie – pozew za znieważenie – sprawa karna za znieważenie – przestępstwo znieważenia
Adwokat Mariusz Stelmach 